Σαν σήμερα 3 Ιανουαρίου 2009 κυκλοφορεί το ιντερνετικό νόμισμα bitcoin

Είναι το πρώτο ψηφιακό νόμισμα που κυκλοφορεί αποκλειστικά μέσω Ίντερνετ, χωρίς τη μεσολάβηση οποιασδήποτε τράπεζας, κράτους ή κεντρικής αρχής. Οι δημιουργοί του το περιγράφουν ως "ψηφιακό-κρυπτογραφικό νομισματικό σύστημα". Για να το σχηματοποιήσεις, αρκεί να φανταστείς ψηφιακά κέρματα που μπορείς να ανταλλάξεις, να διακινήσεις online και, φυσικά, να χρησιμοποιήσεις σε αγορές ή να εξαργυρώσεις σε "φυσικά" χρήματα (δολάρια, ευρώ κ.ά.). Οι προμήθειες είναι μικρότερες, οι δυνατότητες άμεσης μεταφοράς "χρημάτων" μεγαλύτερες και χωρίς όρια, αλλά και οι κίνδυνοι υπαρκτοί.
Ο κορυφαίος οικονομολόγος Milton Friedman είχε οραματιστεί ένα νέο οικονομικό/νομισματικό μοντέλο χωρίς ανθρώπινη μεσολάβηση και χωρίς κεντρικές τράπεζες. Σε αυτό το μοντέλο λέγεται ότι βασίστηκε θεωρητικά το Bitcoin.

Πώς παράγονται τα Bitcoins;

Παράγονται από οποιονδήποτε έχει σύνδεση στο Ίντερνετ και διάθεση να ασχοληθεί με το πρόγραμμα που ονομάζεται "Εξόρυξη Bitcoin". Πρακτικά, απαιτούν τεράστια υπολογιστική ισχύ – ένας υπολογιστής μέσων δυνατοτήτων πρέπει να δουλεύει ασταμάτητα επί τρία χρόνια για να δημιουργήσει ένα Bitcoin, γι’ αυτό και πλέον τη διαδικασία αναλαμβάνουν τα υποσυστήματα γραφικών (GPU). Η συμμετοχή του εκάστοτε χρήστη στη διαδικασία εξόρυξης Bitcoins, αλλά και της υπολογιστικής επαλήθευσης των συναλλαγών "ανταμείβεται" με νομίσματα στο λογαριασμό του (και κάποιοι δηλώνουν ότι βιοπορίζονται από αυτό).

Ακούγεται μπερδεμένο...

​Και είναι. Από την άλλη, για να χρησιμοποιήσεις Bitcoins, δεν είναι απαραίτητο να συμμετάσχεις στη διαδικασία παραγωγής. Μπορείς απλώς να συνδεθείς στο bitcoin.org και να κατεβάσεις το σχετικό πρόγραμμα. Έτσι, θα εγκαταστήσεις στον υπολογιστή ή στο κινητό σου το ψηφιακό σου πορτοφόλι. Για τις συναλλαγές αρκεί απλώς η ηλεκτρονική διεύθυνση του wallet. Για να στείλεις Bitcoin σε άλλο χρήστη, αρκεί να γνωρίζεις τη δική του Bitcoin διεύθυνση. Και όχι, δε χρειάζεται καν να ασχοληθείς με την κατανόηση των τεχνικών λεπτομερειών – αν και θα το συστήναμε.

Ποιος δημιούργησε το Bitcoin;

Το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto είναι το μοναδικό που έχει δημοσιοποιηθεί σε σχέση με το περιβόητο ψηφιακό νόμισμα. Πρακτικά μια ομάδα προγραμματιστών δημιούργησε το λογισμικό Bitcoin-Qt, που παρουσιάστηκε το 2009. Η ανάμειξή του/τους στο όλο εγχείρημα φημολογείται ότι διακόπηκε από τα μέσα του 2010, ούτως ώστε να διατρανώσει τη λογική του "αδιαμεσολάβητου" κρυπτο-νομίσματος.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματά του;

Κατ’ αρχάς, το γεγονός ότι επιτρέπει τη σχεδόν ανώνυμη μεταφορά χρημάτων από χρήστη σε χρήστη σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη χωρίς διαμεσολάβηση. Όλες οι συναλλαγές είναι μεν ανώνυμες (αντιστοιχούν μόνο στη διεύθυνση του wallet του κάθε χρήστη), αλλά ταυτόχρονα και δημόσιες. Οποιοσδήποτε επιθυμεί μπορεί να ελέγξει τις συναλλαγές που έχουν γίνει, προκειμένου να διασφαλίζεται διαρκώς η ορθότητά τους και να αποφεύγονται παιχνίδια με την ισοτιμία του νομίσματος. Η φύση του ψηφιακού νομίσματος καθιστά αδύνατη τη χειραγώγησή του, καθώς αποκτά αξία μέσω της διάθεσης των χρηστών να συναλλάσσονται με αυτά.

Ποια είναι τα μειονεκτήματά του;

Ο αδιαμεσολάβητος και ελευθεριακός χαρακτήρας του Bitcoin αποτελεί τη βάση της διαφορετικότητάς του και της επιτυχίας του, αλλά ίσως αποτελέσει και την αχίλλειο πτέρνα του. Οι κερδοσκόποι το έχουν ήδη βάλει στο μάτι και οι τεράστιες διακυμάνσεις στην ισοτιμία του αποθαρρύνουν τους πιο "αρχάριους" ή τους λιγότερο τζογαδόρους να ασχοληθούν. Άλλωστε οι ίδιοι οι δημιουργοί του το περιγράφουν ως "επένδυση υψηλού ρίσκου" και συστήνουν την άμεση εξαργύρωση των Bitcoins που λαμβάνουν οι χρήστες. Εξάλλου, η έλλειψη κεντρικού ελέγχου στρώνει το έδαφος για παράνομες συναλλαγές. Πολλοί σπεύδουν να κατηγορήσουν την πλατφόρμα του Bitcoin ως ένα υπερεθνικό πλυντήριο μαύρου χρήματος.
Έτσι έχουν αρχίσει να εκδίδονται αποφάσεις δικαστηρίων (στις ΗΠΑ), αλλά και σε άλλα κράτη που απαγορεύουν τη χρήση του.

Υπάρχει κίνδυνος πληθωρισμού;

Θεωρητικά όχι, καθώς το εγχείρημα βασίζεται στην ψηφιακή εκτύπωση πεπερασμένου αριθμού νομισμάτων (21 εκατ.), ο οποίος μάλιστα δεν πρόκειται να αυξηθεί στο μέλλον. Με δεδομένο ότι για τη δημιουργία κάθε block νομισμάτων απαιτούνται περίπου 9 λεπτά, το τελευταίο Bitcoin θα δημιουργηθεί γύρω στο 2100. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να "τυπώσει" πλαστά Bitcoins, ούτε να ξαναχρησιμοποιήσει το ίδιο νόμισμα. Αυτό είναι το μεγάλο του ατού σε σχέση με τα συμβατικά νομίσματα, τα οποία τυπώνονται κατά βούληση των κεντρικών τραπεζών και προφανώς δεν αντιστοιχούν σε πραγματικό πλούτο.

Είναι ασφαλές;

Η ασφάλεια της πλατφόρμας είναι υψηλή και ενισχύεται περαιτέρω όσο αυξάνεται ο αριθμός των συνδεδεμένων χρηστών. Τα επίπεδα κρυπτογράφησης και προστασίας κάθε μεμονωμένης συναλλαγής είναι υψηλότερα και από τα αντίστοιχα τραπεζών ή κρατικών υπηρεσιών. Παρ’ όλ’ αυτά, είναι εξίσου τρωτό με οποιοδήποτε άλλο software υπολογιστή ή site. Η δυνατότητα peer 2 peer συναλλαγών χωρίς μεσάζοντες είναι γοητευτική, αλλά και σημαντικά ευάλωτη, καθώς οι hackers στοχεύουν στην αυξανόμενη δημοφιλία του και στην απροσεξία των χρηστών του.

Τι μπορώ να αγοράσω με τα Bitcoins μου;

​Πρακτικά οτιδήποτε διακινείται και πωλείται online, από video games, βιβλία, κοσμήματα, αυτοκίνητα και σπίτια μέχρι υπηρεσίες όπως εισιτήρια, σχεδιασμό website, επισκέψεις σε γιατρούς και πολλά ακόμη – άκρως εντυπωσιακά. Ήδη ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμόςφυσικών καταστημάτων δέχεται πληρωμές μέσω Bitcoin.

Αξίζει τον κόπο να ασχοληθώ;

​Θα το συστήναμε μόνο σε όσους κατέχουν το σπορ της αγοράς συναλλάγματος, αλλά και έχουν διάθεση να ασχοληθούν με ένα εντελώς νεωτερικό μέσο. Το Bitcoin είναι εντυπωσιακό, καινοτόμο και άκρως ενδιαφέρον, αλλά δεν αφορά τους πάντες. Λόγω της φύσης και των δεσμεύσεών του, πολύ δύσκολα θα αποκτήσει μαζικό χαρακτήρα. Και όχι, δε θα αντικαταστήσει το ευρώ ούτε θα γίνει το νέο εθνικό μας νόμισμα. Θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να απειλήσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τον ίδιο τον καπιταλισμό. Ίσως γιατί το ίδιο αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα καπιταλισμού. Αναρχοκαπιταλισμού ενδεχομένως, αλλά καπιταλισμού.

Τι "παίζει" με τις αλλοπρόσαλλες διακυμάνσεις του Bitcoin;

​H έλλειψη κεντρικού ελέγχου και περιορισμών καθιστά πιο εύκολη τη μεγάλη μεταβολή της ισοτιμίας του ψηφιακού νομίσματος. Ακραίες διακυμάνσεις έχουν καταγραφεί αρκετές φορές στη βραχύβια διαδρομή του. Το 2010 ένα Bitcoin αντιστοιχούσε σε 5 σεντς και τον Ιανουάριο του 2013 είχε φτάσει στα 13 δολάρια. Τον περασμένο Μάρτιο μέσα σε δύο ημέρες ξεπέρασε τα 50 δολάρια, για να ξαναπέσει ακόμη χαμηλότερα. Πλέον χαρακτηριστική ήταν η ξέφρενη κούρσα του με αφορμή το ξέσπασμα της κυπριακής κρίσης, που οδήγησε αρκετούς επενδυτές στην αναζήτηση ασφαλούς (και ανώνυμου) καταφυγίου. Έτσι, σε μία μόλις ημέρα έφτασε να διαπραγματεύεται στα 266 δολάρια, πριν επανέλθει σε λιγότερες από 48 ώρες στο επίπεδο των 50 δολαρίων.

Δημοσιεύθηκε στο στο esquire.com.gr